Προηγμένα αυτοκινούμενα πυραυλικά αντιαεροπορικά συστήματα ΒUK-M2 (SA-17 Gadfly κατά ΝΑΤΟ) ήταν ο στόχος της αεροπορικής επιδρομής που πραγματοποίησαν ισραηλινά μαχητικά εναντίον κομβόι φορτηγών  που είχαν κατεύθυνση τα σύνορα με το Λίβανο.

Η είδηση η οποία πλέον επιβεβαιώνεται και από τους Ισραηλινούς είναι ότι επλήγησαν πλατφόρμες μεταφοράς BUK-M2 πριν μεταφερθούν εκτός Συρίας. Το σύστημα επλήγη ενώ ήταν εκτός λειτουργίας, φυσικά, γιατί σε διαφορετική περίπτωση θα ήταν πολύ επικίνδυνο να πλησιάσουν τα ισραηλινά μαχητικά.

Πρόκειται για ένα από τα πιο προηγμένα αυτοκινούμενα αντιαεροπορικά συστήματα ρωσικής κατασκευής σχεδιασμένο να αναχαιτίζει αεροσκάφη, ελικόπτερα ακόμη και στόχους με πολύ χαμηλό RCS όπως βλήματα cruise, μη επανδρωμένα UAV αλλά και κατευθυνόμενα όπλα που βάλλονται από εχθρικά μαχητικά. Βρίσκεται σε υπηρεσία στην Εθνοφρουρά, στην έκδοση Μ1 αν και από το κυπριακό υπουργείο Εθνικής Άμυνας, ουδέποτε ανακοινώθηκε κάτι, ούτε φυσικά παρουσιάστηκε σε παρελάσεις.

Το σύστημα BUK αποτελεί το διάδοχο του πετυχημένου συστήματος SA-6 KUB (GAINFUL κατά ΝΑΤΟ). Η αρχική έκδοση που τέθηκε σε υπηρεσία στις αρχές της δεκαετίας του 90 με κωδικοποίηση SA-11 ενώ μέχρι το 1997 αναπτύχθηκε η έκδοση 9K37M1-2 Buk-M1-2 η οποία μπήκε σε υπηρεσία την επόμενη χρονιά. Οι τροποποιήσεις αφορούν το νέο βλήμα 9M317 το οποίο είχε ανώτερες επιδόσεις από το προγενέστερο 9M38 το οποίο μπορούσε παρόλα αυτά να χρησιμοποιηθεί από το νεότερο BUK M1-2.

O νέος πύραυλος μαζί με άλλες βελτιώσεις επιτρέπει στο σύστημα να αναχαιτίζει ακόμα και βαλλιστικούς πυραύλους με αυξημένο φάκελο εμπλοκής που επιτρέπει υψηλά ποσοστά επιτυχίας έναντι συμβατικών εναέριων απειλών όπως είναι τα μαχητικά αεροσκάφη και τα ελικόπτερα.

Μάλιστα στην έκδοση BUK M2 το ΝΑΤΟ έχει δώσει τη ξεχωριστή ονομασία (SA-17 GRIZZLY) ενώ η εξαγωγική έκδοση την οποία πιθανότατα έχει αποκτήσει η Συρία είναι το 9K37M1-2.

Το BUK χρησιμοποιεί ραντάρ με κεραία διάταξης φάσης (phased array) και σύστημα ελέγχου πυρός το οποίο επιτρέπει την ταυτόχρονη εμπλοκή μέχρι 4 στόχων, ενώ ιχνηλατεί άλλους 24.

Οι επιδόσεις του συστήματος είναι από τις καλύτερες της κατηγορίας του διεθνώς και δικαιολογούν την ισραηλινή αντίδραση η οποία προφανώς ήταν κατηγορηματικά αρνητική στο ενδεχόμενο να ενεργοποιηθούν συστοιχίες ή έστω και μεμονομένες μονάδες πυρός του συστήματος  SA-17 BUK στα χέρια ανταρτών της Χεζμπολάχ.

Απειλή για το Ισραήλ

Μια πυροβολαρχία BUK αποτελείται από το όχημα διοίκησης (TAR) έξι αυτοκινούμενους εκτοξευτές TELAR και τρία οχήματα αναπλήρωσης βλημάτων ( TEL). Αντίστοιχα μια συστοιχίαSA-17 BUK αποτελείται από 2 εκτοξευτές TELAR και ένα όχημα διοίκησης TEL με ικανότητα τάξης για βολή εντός 5 λεπτών, βολή και εν συνεχεία μετακίνηση σε θέση απόκρυψης.

Η ικανότητα αυτή καθιστά το SA-17 ως από τα πλέον επικίνδυνα συστήματα καθώς δεν μπορεί να εντοπιστεί έγκαιρα ενώ ακόμη και αν αυτό καταστεί εφικτό η ικανότητα ταχείας μετακίνησης καθιστά αδύνατον να πληγεί από μαχητικά καταστολής αεράμυνας F-16 με βλήματα AGM-88BHARM που διαθέτει η ισραηλινή Αεροπορία!

Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι κάθε εκτοξευτής TELAR είναι πλήρως αυτόνομος αφού διαθέτει ραντάρ «Fire Dome» με εμβέλεια περί τα 50 χλμ. ενώ το βλήμα έχει εμβέλεια 30 χλμ. καιικανότητα εμπλοκής στόχων μέχρι τα 72.000ft

Κάτι τέτοιο θα σήμαινε πρακτικά τον αποκλεισμό όνο μόνο του εναέριου χώρου του Λιβάνου αλλά και σημαντικού μέρους του Β. Ισραήλ με προφανείς επιπτώσεις στην ασφάλεια των μαχητικών της ισραηλινής Αεροπορίας (IAF) αλλά και επιβατικών αεροσκαφών που θα αντιμετώπιζαν άμεσο κίνδυνο κατάρριψης από τα βλήματα του BUK.

Είναι προφανές ότι το ισραηλινό επιτελείο από τη στιγμή που έλαβε πληροφορίες για μετακίνηση των συστημάτων προς τα σύνορα Συρίας Λιβάνου, είχε πλέον ένα συγκεκριμένο περιθώριο να αναλάβει δράση προτού να συστήματα «χαθούν» και εν συνεχεία καταστούν επιχειρησιακά με δυσάρεστες συνέπειες για την ισραηλινή αεροπορία.

Και σίγουρα η κατοχή ενός τέτοιου αντιαεροπορικού συστήματος στην κατοχή της Χεζμπολάχ δεν θα μπορούσε να γίνει ανεκτό από το Ισραήλ. Η ταυτοποίηση των στόχων που επλήγησαν στην επιδρομή της IAF, ως συστήματα SA-17 εξηγούν τους λόγους που πραγματοποιήθηκε η αστραπιαία όσο και αιφνιδιαστική επιχείρηση της IAF.

Η επιλογή της αεροπορικής προσβολής των συστημάτων BUΚ εξασφάλισε την εξουδετέρωση της απειλής άμεσα και αποτελεσματικά σε αντίθεση με μια επιχείρηση Ειδικών Δυνάμεων η οποία στη συγκεκριμένη περίπτωση με δεδομένη τη θέση και το είδος του στόχου θα απαιτούσε πολυάριθμο προσωπικό με την πιθανότητα να μην επιτευχθεί ολοκληρωτικό αποτέλεσμα που επιθυμούσε η ισραηλινή ηγεσία.

Δεν αποκλείεται όμως η συμμετοχή ισραηλινών Ειδικών Δυνάμεων στη φάση της στοχοποίησης καθώς μόνο η καθοδήγηση από το έδαφος εξασφαλίζει μηδαμινό περιθώριο λάθους στη διαδικασία σκόπευσης ενός κινητού στόχου από αέρος ενώ πιθανή είναι και η χρήση UAV για τη καταγραφή των αποτελεσμάτων μετά την προσβολή από τα ισραηλινά μαχητικά.

Η μεταφορά BUK-Μ1 είναι προφανές ότι από τη στιγμή που αυτά καταστράφηκαν εξέθεσαν τη Συρία η οποία καταβάλλει απεγνωσμένες προσπάθειες να πείσει ότι στόχος της επιδρομής ήταν το ερευνητικό κέντρο της Τζομράγια σε μια προσπάθεια να αποκρύψει ότι υπήρχε σχέδιο για τη μεταφορά υπερσύγχρονων οπλικών συστημάτων ρωσικής προέλευσης σε αποθήκες της Χεζμπολάχ.

Το Ισραήλ όμως παραμένει σε ετοιμότητα καθώς το συριακό οπλοστάσιο περιλαμβάνει σειρά προηγμένων οπλικών συστημάτων όπως τα ρωσικά βλήματα cruise εναντίον πλοίων Yakhont, βαλλιστική πύραυλοι ενώ και το ευρύ οπλοστάσιο χημικών αποτελούν όχι έναν απλό «πονοκέφαλο» αλλά ένα εφιαλτικό σενάριο εάν μεταβιβαστούν στη κυριότητα της Χεζμπολάχ.

Σε κάθε περίπτωση ισχύούν τα λεγόμενα του ισραηλινού υπουργού Άμυνας Εχούντ Μπαράκ ο οποίος απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων δήλωσε ότι : «Δεν μπορώ να σας πω τίποτα περισσότερο από όσα γνωρίζετε για το τι συνέβη στη Συρία προ ημερών. Και αυτό είναι απόδειξη ότι όταν λέμε κάτι το εννοούμε. Και αυτό ισχύει για τη θέση που έχουμε σχετικά με την μεταφορά όπλων στο Λίβανο».