Η εποχή που μια άμυνα βασισμένη σε μέτριο, τυπικό μηχανοκίνητο πεζικό σε ΤΟΜΠ οπλισμένα με βαριά πολυβόλα των 12,7 χλστ. /99 επί έστορος  μπορούσε να προσδοκά, αν απλά επιβίωνε από τις αεροπορικές και ναυτικές προπαρασκευαστικές προσβολές, να πλήξει αποφασιστικά και να εξοντώσει τα ελαφρά οπλισμένα πρώτα κύματα εφόδου (αμφίβιας ή εναέριας) προκειμένου να καταπνίξει εν τη γενέσει της μια εισβολή, έχει περάσει ανεπιστρεπτί.

Η άμυνα νήσων δυστυχώς ακόμα και σήμερα με ελάχιστες προσθήκες όπως αυτή των αντιαρματικών πυραύλων Kornet-E σε αντιαβακικό ρόλο, προβληματίζει το ΓΕΣ που βλέπει τον αντιπαλο να γιγαντώνεται και τα ελληνικά όπλα να μένουν ακόμα τεχνολικά στην δεκαετία του '50 και του '60 σε ότι αφορά την άμυνα των νήσων.

Πλέον, τα τουρκικά ελικόπτερα εφόδου (Blackhawk και AS-332 Cougar) έχουν σημαντική θωράκιση και ικανότατο οπλισμό αυξημένης εμβέλειας και ταχύτητας αντίδρασης, αποτελούμενο από πυροβόλα, ρουκέτες και πυραύλους.

Το πρόβλημα περιπλέκεται από τα τουρκικά επιθετικά ελικόπτερα AH-1W Super Cobra και τις μάζες των T-129 που θα αρχίσουν να εντάσσονται στην τουρκική Αεροπορία Στρατού από το ερχόμενο έτος.

Το πεζικό αποτελεί το κατεξοχήν Όπλο ελιγμού και κρούσης που αντιστέκεται σε δυνάμεις βιαίας εισβολής. Τα όπλα που μπορεί να χρησιμοποιήσει είναι ατομικού και ομαδικού τύπου, ενώ πρέπει να περιληφθούν και τα τεθωρακισμένα οχήματα που μόνο το μεταφέρουν (ΤΟΜΠ) ή και το υποστηρίζουν οργανικά (ΤΟΜΑ).

Όσον αφορά τα τελευταία, η καταλληλότητά τους εξετάστηκε ανωτέρω. Κάποια οχήματα, πχ τα ΒΜΡ-3Μ είναι περισσότερο κατάλληλα από άλλα, όμως επαρκές δεν είναι κανένα της σημερινής αγοράς.

Αντίθετα, ένας νέος τύπος οχήματος πυρών  υποστήριξης, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το ρωσικό  «όχημα μάχης συνοδείας Αρμάτων» ΒΜΡ-Τ, Τerminator που συνδυάζει δίδυμα ταχυβόλα πυροβόλα μικρού διαμετρήματος (τύπου 2Α42 των 30 χλστ./165), πολυβόλο (ΡΚΤΜ των 7,62 χλστ./54 R), πολυβομβιδοβόλα (AG-17D των 30 χλστ./28) και νέου τύπου ΑΤ βλήματα (γενικά ΑΤ-12 Ataka) ίσως να είναι ο μοναδικός επαρκής συνδυασμός, αν διαθέτει τα απαραίτητα σκοπευτικά για ΑΑ βολές.

Τα αμέσου βολής, ομαδικά όπλα πεζικού, ιδίως οι ΑΤ πύραυλοι, είναι περισσότερο εκμεταλλεύσιμοι. Οι ΑΤ πύραυλοι από τη 2η γενιά τους είχαν κάποια αποτελεσματικότητα εναντίον ελικοπτέρων υπό συγκεκριμένες κατατομές αποστολής (αιώρηση, χαμηλή και βραδεία πτήση) και στοιχειώδεις ικανότητες εναντίον πλοίων. Ιδίως όταν διατίθεντο εναλλακτικοί τρόποι έναυσης ή πυροσωλήνες.

Η 3η γενιά ΑΤ πυραύλων επαύξησε αυτές τις δυνατότητες κατά αλλότριων στόχων, μέχρι την έλευση των ρωσικών ΑΤ-14 Κornet και ΑΤ-16 Vikhr που λόγω της μεγάλης  κινηματικής ικανότητάς τους επεξέτειναν δραματικά τον φάκελο εμπλοκής εχθρικών ελικοπτέρων, ενώ οι εναλλακτικές κεφαλές, ιδίως όπου οι εκτοξευτές ήταν μηχανοκίνητοι και υπό  θωράκιση, τους καθιστούσαν φονικούς πέραν παντός προηγουμένου εναντίον πλοίων αλλά και άλλων τύπων στόχου.

Ο παλαιότερος διπλός εκτοξευτής του ΑΤ-14 Kornet-E για πήγμα  ΒΜΡ-3 (όχημα Μ-1995) προτάθηκε για εγκατάσταση σε τροποποιημένο και ανασκευασμένο πήγμα ΒΜΡ-1. Η ευκινησία παντός εδάφους, η αναχορηγεία, η εμβέλεια και το κόστος θα ήταν υπέρτερα από την  προτιμηθείσα λύση του ΕΣ.

Η κυπριακή ΕΦ, που παρήγγειλε το βλήμα και δεν έχει τη δυνατότητα προμήθειας αμερικανικών Hummer ως πλατφόρμας, ουδέποτε ρωτήθηκε αν ενδιαφέρεται για τον συνδυασμό, από τα πλεονάσματα του ΕΣ.

O νέος ρωσικός  Germes που εμφανίστηκε τον 21ο αιώνα σήμαινε ότι τα πράγματα άλλαξαν δραστικά. Ήταν ένας σπονδυλωτός πύραυλος με εναλλακτικές κεφαλές αναζήτησης και διαφορετικές εμβέλειες για πλήγμα σε διάφορες αποστάσεις εναντίον κάθε τύπου στόχων, αν και βασικά σχεδιάστηκε ως αντιαρματικό όπλο.

Ο φάκελος βολής κατά ελικοπτέρων διευρύνθηκε σχεδόν απεριόριστα, ενώ αυξήθηκε πολύ και ο φάκελος εμπλοκής εχθρικών αεροσκαφών σταθερών πτερύγων, που στα παλαιότερα βλήματα (ιδίως στον Vikhr) ήταν περιορισμένος σε μη ελισσόμενους και  ιδιαιτέρως αργούς στόχους. Η χερσαία έκδοση του συστήματος περιλαμβάνει πολλαπλό εκτοξευτή επί οχήματος (γενικά βαρέως φορτηγού, αλλά αυτό -όπως θα φανεί πιο κάτω- μάλλον είναι σχετικό). Εναλλακτική επιλογή ίσως αποτελεί το ισραηλινό Nimrod, που όμως είναι βασικά αντιαρματικό και έχει εμβέλεια περί τα 25 χλμ.

Η αντιαρματική σχεδίαση προφανώς επιτρέπει βολή κατά ναυτικών και ποικιλίας άλλων χερσαίων στόχων, αλλά η αντιμετώπιση εναέριων στόχων, ακόμη και χαμηλά και βραδέως ιπτάμενων ελικοπτέρων, είναι αμφίβολη λόγω των χρόνων  εμπλοκής στα μέγιστα βεληνεκή και της κινηματικής φύσης του βλήματος.

Η εγκατάσταση πολλαπλού εκτοξευτή βαρέων ΑΤ βλημάτων Nimrod στο πήγμα του ΑΜΧ-13  αλλά και ο κινεζικός ερπυστριοφόρος εκτοξευτής ρουκετών Τύπου 81 δίνουν τις γραμμές της ιδέας για εγκατάσταση του εκτοξευτή Μ-269 του MLRS επί πήγματος ΜΒΤ Μ-47 (αντί του τυπικού Μ-993 που αποτελεί εκδοχή της βάσης του ΤΟΜΑ Μ-2 Bradley), η οποία είχε  προταθεί στον ΕΣ από τους Ισραηλινούς.

Η ίδια ιδέα μπορεί να επεκταθεί σε άλλα πήγματα και να εφαρμοστεί για τα Nimrod, LAHAT (έκδοση από εκτοξευτή και  όχι από πυροβόλο άρματος) αλλά προφανώς και για τα Germes. Η εγκατάσταση των τελευταίων σε διαθέσιμα πήγματα αρμάτων θα έδινε ένα καλά προστατευμένο και αυξημένης ευκινησίας σύστημα εκπομπής πυρών ακριβείας σε πολύ μεγάλες αποστάσεις για απαγόρευση μετώπου.

Τα τελευταία πέντε χρόνια, σε πολλές περιπτώσεις, είτε φρουρές στη Ζώνη Επιχειρήσεων (ΖΕ) της ΑΣΔΕΝ που είναι ανεπτυγμένες σε νησιά και μικρονήσους του Ανατολικού Αιγαίου είτε ακόμη και μαχητικά αεροσκάφη επιφυλακής της Πολεμικής Αεροπορίας που εκτελούσαν αποστολές αναγνώρισης αδιευκρίνιστων ιχνών εντός του ελληνικού FIR, ήρθαν «αντιμέτωπα» με μια νέα πραγματικότητα που πλέον έχει δημιουργηθεί στον εναέριο χώρο του Αιγαίου, τα τουρκικά ΜΕΑ (Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη/Unmanned Aerial Vehicles-UAV).

Μάλιστα, σε αρκετές περιπτώσεις η  ευρηματικότητα του προσωπικού των φρουρών που χρησιμοποίησαν διατιθέμενα μέσα όπως ο ηλεκτροοπτικός αισθητήρας Margot XXL, που οι οδηγίες χειρισμού του φυσικά δεν προβλέπουν τέτοιου είδους χρήση, απέδωσε και καταγεγραμμένες αποδείξεις της παράνομης τουρκικής αεροπορικής δραστηριότητας στο Αιγαίο.

Είναι πλέον πέραν πάσης αμφιβολίας το ότι η Τουρκία σε καθημερινή βάση εκτελεί αποστολές επιτήρησης και εντοπισμού στόχων ενδιαφέροντος, όχι μόνο εντός του ελληνικού FIR, αλλά και εντός του Εθνικού Εναέριου Χώρου (ΕΕΧ), καθώς έχει πια εδραιωθεί η πεποίθηση ότι η χαμηλή παρατηρησιμότητα των ΜΕΑ διασφαλίζει τη βεβαιότητα μη εντοπισμού και καταγραφής σε συνδυασμό πάντα με τον πολιτικό δισταγμό της αναχαίτισις τους.

Αποκορύφωμα ήταν η εμφάνιση τον περασμένο χειμώνα κοντά στην Κάλυμνο ενός UAV, μάλλον ενός MALE ANKA, το οποίο, νύχτα, υπό εξαιρετικά δυσμενείς καιρικές συνθήκες διείσδυσε στην ελληνική αεράμυνα.

Είναι επίσης γνωστό ότι η Τουρκία διαθέτει ΜΕΑ τύπου Harpy τα οποία ενσωματώνουν τεχνολογικές εξελίξεις που τα καθιστούν θανάσιμη απειλή για τα ελληνικά ραντάρ αεράμυνας.

Έχοντας λοιπόν ως δεδομένο ότι τα τουρκικά ΜΕΑ έχουν ήδη κάνει την εμφάνισή τους στο Αιγαίο σε συνδυασμό με το γεγονός ότι λόγω του μειωμένης επιφάνειας σκέδασης στόχου (RCS: Radar Cross Section) που εμφανίζουν, καθώς και της χαμηλής ταχύτητας με την οποία ίπτανται, καθίσταται δύσκολος έως αδύνατος ο εντοπισμός τους σε μεγάλες αποστάσεις από τα υπάρχοντα ραντάρ αεροπορικής επιτήρησης, έχει αναπτυχθεί έντονος προβληματισμός στις Ένοπλες Δυνάμεις για την αποτελεσματική «αναχαίτιση» της προαναφερθείσας απειλής.

Εάν σε όλα τα παραπάνω  προστεθεί και η μη ύπαρξη σε παγκόσμιο επίπεδο αξιόλογης-αξιόπιστης και οικονομικής λύσης αντιμετώπισής τους, το επιχειρησιακό πρόβλημα καθίσταται μείζονος σημασίας.

Όπως έχει προαναφερθεί, οι τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα της αεράμυνας κατατάσσουν τη χρήση ιπτάμενων οπλικών συστημάτων τα οποία εμφανίζουν μικρή επιφάνεια σκέδασης στόχου (RCS) ως μία από τις σημαντικότερες απειλές. Στην κατηγορία αυτή των απειλών ανήκουν μεταξύ άλλων τα σύγχρονα  ΜΕΑ, τα οποία  προσεγγίζουν το στόχο τους χωρίς να γίνονται αντιληπτά από τα αντίπαλα συστήματα αεράμυνας και είτε συλλέγουν στοιχεία και σημαντικές πληροφορίες για τις θέσεις του εχθρού είτε πραγματοποιούν προσβολές.

Η μεγαλύτερη απειλή αφορά τα 107 Harpy ισραηλινής κατασκευής, εμβέλειας τουλάχιστον 500 χιλιομέτρων τα οποία προορίζονται για αποστολές καταστροφής της εχθρικής αεράμυνας..

Ειδικότερα, τα επιθετικά ΜΕΑ Harpy στοχοποιούν ενεργά συστήματα ραντάρ, εκμεταλλευόμενα την από αυτά εκπεμπόμενη ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία περιπολώντας επάνω από την περιοχή που εκπέμπουν τα ελληνικά ραντάρ και αυτοκατευθύνονται εναντίον τους μόλις αυτά εκπέμψουν.. Σημειώνεται ότι η κύρια επιχειρησιακή αποστολή των Harpy είναι η καταστροφή των πομπών ραντάρ.

Τα Harpy διαθέτουν μικρές διαστάσεις, στοιχείο που δυσχεραίνει σημαντικά τον έγκαιρο εντοπισμό τους από τα αντίπαλα ραντάρ, καθώς και μεγάλη αυτονομία, γεγονός που σημαίνει ότι μπορούν να δράσουν εκτοξευόμενα από μεγάλες αποστάσεις, δηλαδή να προσεγγίσουν την περιοχή ενδιαφέροντος χωρίς να  γίνει αντιληπτή η εκτόξευσή τους.

Από τα παραπάνω προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις πρέπει να καλύψουν άμεσα το επιχειρησιακό κενό της ανίχνευσης και καταστροφής των εχθρικών ΜΕΑ, τα οποία θα επιχειρούν υπεράνω της ελληνικής επικράτειας σε περίοδο πολεμικών επιχειρήσεων, σε περίοδο κρίσης ή και, όπως από την πράξη (σε ανύποπτο χρόνο) αποδεικνύεται, σε περιόδους ειρήνης. 

Μια λύση ήταν η ανάπτυξη ενός συστήματος με βάση υπέρυθρους αισθητήρες (IR) νέας τεχνολογίας, ενσωματωμένους σε ατρακτίδιο (pod) που θα φέρεται από ιπτάμενα μέσα και θα εντοπίζει τα ΜΕΑ από αεροσκάφη όπως το αεροσκάφος βασικής εκπαίδευσης Τ-6 Texan II. Το πρόγραμμα όχι μόνο δεν προχώρησε, αλλά και τα αεροσκάφη είναι "πρωταθλητές" χαμηλής διαθεσιμότητας στην Πολεμική Αεροπορία...

Αποτέλεσμα: Τα τουρκικά UAV "αλωνίζουν" εντελώς ανενόχλητα στο Αιγαίο. Παρά το γεγονός ότι έχουν υπάρξει έμμεσα "αιτήματα" αναχαίτισις τους από μαχητικά της ΠΑ τα οποία επανειλημμένα τα έχουν εγκλωβίσει...