Σε έναν περίπλοκα… απλό διπλωματικό μαραθώνιο φαίνεται να έχουν εμπλακεί η Ελλάδα και η Τουρκία, με την κοινή γνώμη των δύο χωρών να αναρωτιέται τι ακριβώς συμβαίνει… Τα πράγματα όμως είναι μάλλον απλά και οι δύο πλευρές ετοιμάζονται να εντάξουν και επίσημα στις ελληνοτουρκικές διαφορές τη διαπραγμάτευση για τις θαλάσσιες ζώνες, ξεκινώντας μια διαδικασία που θα μας βγάλει… κάπου, με την εναλλακτική λύση να περνά μέσα από την ισχύ των όπλων…

Των Δρ. Γεωργίου Κ. Φίλη, Μιχαήλ Βασιλείου και Ειδικού Συνεργάτη

Τι εννοούμε με τη συγκεκριμένη παρατήρηση; Όπως υποσχεθήκαμε μετά το απαραίτητο ρεπορτάζ και την καθιερωμένη διαδικασία ανάλυσης και αξιολόγησης των διαθέσιμων πληροφοριών, θα εκφράσουμε μία άποψη για το τι ακριβώς συμβαίνει αυτή τη στιγμή στη συγκεκριμένο ζήτημα.

Ξεκινώντας από τα δεδομένα της όλης ιστορίας δεν μπορούμε παρά να αναφέρουμε χρονολογικά τα εξής: H Τουρκία τον Απρίλιο του 2012 εκδίδει ανοιχτή πρόσκληση για τη παραχώρηση αδειών σε θαλάσσιες περιοχές η πλειοψηφία των οποίων ανήκει στην Ελλάδα. Το Ιούλιο του ίδιου έτους η Αθήνα φαίνεται να αντιδρά ενημερώνοντας τους οργανισμούς στους οποίους είναι μέλος η ίδια αλλά και η Τουρκία για τη παραβατική συμπεριφορά της Άγκυρας ενώ αποστέλλει και διάβημα διαμαρτυρίας.

Κατά τη διάρκεια των επομένων μηνών η Άγκυρα δεν φαίνεται να αντιλαμβάνεται πως η Ελλάδα «δυσφορεί», ενώ προχωράει με γοργούς ρυθμούς στην ολοκλήρωση των σχεδίων της μέσω της απόκτησης και ενός υπερσύγχρονου σκάφους ερευνών το οποίο φυσικά και το προορίζει για την Ανατολική Μεσόγειο ενώ για την ώρα φαίνεται να το στέλνει στη… Μαύρη Θάλασσα.

Ταυτοχρόνως, η Αθήνα προχωράει στη δυτική και νότια ελληνική ΑΟΖ σε σεισμικές έρευνες με τη βοήθεια της Νορβηγικής PGS, ενώ η Κύπρος προχωράει στον δεύτερο γύρο αδειοδοτήσεων, με κύριο νικητή τη γαλλική TOTAL η οποία και θα εκμεταλλευτεί ένα γιγαντιαίο κοίτασμα στα οικόπεδα 10 και 11. Τέλος, όπως έχει αναφερθεί πολλάκις, τα αποτελέσματα από τις έρευνες στην ελληνική ΑΟΖ (τη δυτική και τη νότια) κρίνονται ως πολύ ενθαρρυντικά, με τις έρευνες να παρατείνονται (ακριβώς για τον συγκεκριμένο λόγο), και την Αθήνα να είναι πλέον έτοιμη να ανακοινώσει πως τα κοιτάσματα που θα βρεθούν να βοηθήσουν την χώρα στην οικονομική της ανάκαμψη, κάτι το οποίο στην ουσία επιβεβαίωσε με τα λεγόμενά και το ενδιαφέρον που έδειξε ο Γάλλος Πρόεδρος Ολλάν κατά τη διάρκεια της πρόσφατης επίσκεψής του στη χώρα μας.

Μέσα λοιπόν στο συγκεκριμένο πλαίσιο, η Ελλάδα καταθέτει πριν από λίγα 24ωρα ρηματική διακοίνωση – επιστολή στον ΟΗΕ, η οποία και παρουσιάζει με τον πλέον επίσημο τρόπο τις ελληνικές θέσεις για το ζήτημα των τουρκικών παραβιάσεων στην ελληνική υφαλοκρηπίδα. Αμέσως μετά ο εκπρόσωπος Τύπου του ελληνικού ΥΠΕΞ στην ουσία αναφέρει πως η χώρα μας προχώρησε στη συγκεκριμένη κίνηση-κλιμάκωση βάση σχεδίου το οποίο περνάει από συγκεκριμένα στάδια.

Σχεδόν δε ταυτοχρόνως με τις «συμπληρωματικές» δηλώσεις Δελαβέκουρα, η Τουρκία με δική της ανακοίνωση – απάντηση στην ελληνική κίνηση στον ΟΗΕ, με λίγα λόγια αναφέρει τα εξής: H Ελλάδα έχει άδικο σε ότι λέει, η Τουρκία θα απαντήσει στον ΟΗΕ τις επόμενες ημέρες αρμοδίως (άρα θα εκθέσει και η ίδια με τον πλέον επίσημο τρόπο τη θέση της), και το κυριότερο, αναφέρεται στου «διαύλους διαλόγου» μέσω των οποίων θα συζητηθεί το ζήτημα…

Τι εννοεί λοιπόν ο «ποιητής», ή μάλλον οι «ποιητές», με όλα τα παραπάνω; Η εκτίμηση είναι πως αυτή τη στιγμή εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια της ελληνικής και της τουρκικής κοινής γνώμης ένα παιχνίδι υψηλής διπλωματίας με πρωταγωνιστές την Ελλάδα και τη Τουρκία και παραστάτες τις ΗΠΑ, τη Βρετανία, τη Ρωσία, τη Γαλλία, τη Γερμανία και το Ισραήλ, που σκοπό έχει να ανοίξει με τον πλέον επίσημο τρόπο το θέμα των εξορύξεων, της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ, με τρόπο ώστε οι δύο πλευρές να βρουν το συντομότερο δυνατόν μία λύση, η οποία θα μπορούσε να περιλαμβάνει τα εξής:

>H Ελλάδα να εκμεταλλευτεί τους υδρογονάνθρακές χωρίς να υπάρξει τουρκική αντίδραση και να μην θεωρηθεί πως έχασε «χώρο» από τη Τουρκία.

>Η Τουρκία να δηλώσει πως δεν έχασε κύρος και «χώρο» στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και να προχωρήσει και η ίδια σε εξορύξεις.

>Η Ευρώπη να μπορέσει να τροφοδοτηθεί με φυσικό αέριο από την Ανατολική Μεσόγειο.

>Οι ΗΠΑ να μην δουν τη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ να τινάζεται στον αέρα και να καταφέρει να δώσει μία εναλλακτική πηγή ενεργειακής τροφοδοσίας στην Ευρώπη, άλλη από αυτή της Ρωσίας.

>Το Ισραήλ να έχει ανοιχτή την πύλη προς τη δύση τόσο σε στρατηγικό όσο και σε οικονομικό/ενεργειακό επίπεδο.

>Η Ρωσία να μην αφήσει τη Τουρκία να φύγει από την ενεργειακή της αγκάλη, να μη δει τη Άγκυρα να ασκεί έλεγχο στην Ανατολική Μεσόγειο και να μπορέσει να λάβει μέρος στο μοίρασμα της πίτας στην περιοχή.

Πως λοιπόν θα μπορέσει κάποιος να ικανοποιήσει όλα αυτά τα αρχικά και εν πολλοίς αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα, χωρίς να καταλήξει στον… Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο;

Δυστυχώς ή ευτυχώς η απάντηση είναι μία: Να οδηγήσει την Αθήνα και την Άγκυρα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων σε μία συζήτηση η οποία θα γίνει προσπάθεια, μέσω των απαραίτητων «νουθεσιών» εκατέρωθεν, να επιλύσει στο σύνολό τους τα θέματα, διότι στην ουσία πρόκειται για συμφέροντα πολύ ευρύτερα των διμερών ελληνοτουρκικών.

Έτσι, η Ελλάδα προχώρησε στην «κλιμάκωση» μέσω της επίσημης ενημέρωσης του ΟΗΕ, και η Τουρκία αντί να «βρυχηθεί», εξέπληξε με την «πολιτισμένη» της ανακοίνωση η οποία στην ουσία αναφέρει πέραν των δεδομένων, ότι δηλαδή διαφωνεί, ότι θα θέσει και αυτή επισήμως τη θέση της στον ΟΗΕ, με αποτέλεσμα για πρώτη φορά επισήμως να καταγραφούν οι διαφορές, έτσι ώστε να κάτσουμε όλοι μαζί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Για να το πούμε με πιο απλά λόγια: Αμφότερες, Ελλάδα και Τουρκία θα είχαν πρόβλημα να εγείρουν το ζήτημα στην επίσκεψη Σαμαρά στις 5 Μαρτίου, αφού θα θεωρούνταν από το εκατέρωθεν εσωτερικό τους ακροατήριο ότι είχαν θέσει προς συζήτηση κυριαρχικά δικαιώματα. Με την κίνησή της η Αθήνα και την αναμενόμενη απάντηση της Τουρκίας στον ΟΗΕ, υποχρεούνται να ακολουθήσουν όσα το διεθνές νομικό πλαίσιο ορίζει για την ειρηνική επίλυση των διαφορών. Και μία από τις μεθόδους θα αξιοποιήσουν στις αρχές Μαρτίου, οπότε και οι δυο χώρες θα έχουν συμπεριφερθεί με «υπευθυνότητα», άρα κανείς δεν θα πρέπει αν εκπλαγεί εάν καταγραφούν δηλώσεις του διεθνούς παράγοντα που να συγχαίρει τις δυο χώρες γι’ αυτό…

Δεν είναι καθόλου τυχαίο λοιπόν πως η τουρκική απάντηση στην ουσία λέει πως θα δοθεί έμφαση από εδώ και εμπρός στους «διαύλους διαλόγου» με την Ελλάδα για να επιλυθεί το ζήτημα. Και ως εκ του θαύματος, σε λίγες ημέρες από σήμερα θα έχουμε το συνάντηση του Ανωτάτου Συμβουλίου Ελλάδας-Τουρκίας, ενώ πριν από λίγες ημέρες ο Α. Σαμαράς είχε μία «τυχαία» συνάντηση στο Κατάρ με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν (το ίδιο «τυχαία» όσο και η περίφημη συνάντηση του Γιώργου Παπανδρέου με τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου στη Μόσχα πριν από μερικά χρόνια, όπου και λειτούργησε ως ο καταλύτης για την ενδυνάμωση των ελληνο-ισραηλινών σχέσεων), ενώ λίγες μέρες πριν το ταξίδι στη Νέα Υόρκη, ο Δημήτρης Αβραμόπουλος είχε συναντήσει τονΝταβούτογλου, όπου τα χαμόγελα και οι φιλοφρονήσεις περίσσεψαν. Ήταν δηλαδή συνεννοημένο; Όχι απαραίτητα, χωρίς όμως και αν αποκλείεται.

Με άλλα λόγια στην ουσία εκτυλίσσεται ένα διπλωματικό παίγνιο επιπέδου… Μέτερνιχ το οποίο σκοπό έχει να οδηγήσει με τον πλέον επίσημο και αδιαμφισβήτητο τρόπο τις δύο χώρες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων έτσι ώστε να γίνει εφικτή η έναρξη των εξορύξεων κατά κύριο λόγο στην ελληνική ΑΟΖ (από το 2015 και μετά) πράγμα το οποίο θα εξυπηρετήσει και τα συμφέροντα του εξωτερικού παράγοντα σε ένα πολλαπλό και πολύπλοκο επίπεδο.

Προσοχή όμως! Εάν ΔΕΝ είναι συνεννοημένο, η προσφυγή στον ΟΗΕ είναι ένας τρόπος να μην προχωρήσει κάποιος σε «μονομερείς» ενέργειες – άρα να είναι όλοι ευχαριστημένοι, αφού θα ακολουθήσει και η Τουρκία – αλλά σε καμία περίπτωση δεν εγγυάται πως η άλλη πλευρά δεν θα «παρεξηγήσει» την καλή θέληση της Ελλάδας να συζητήσει, ή τη «βιασύνη» των ξένων να τελειώνουν με ένα κρίσιμο για την ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια ζήτημα.

Κατά συνέπεια: H θέση μας στο συγκεκριμένο ζήτημα δεν είναι άλλη από τη διαπίστωση πως είναι πιθανό ζούμε αυτή τη στιγμή μία «καλοστημένη» παράσταση, η οποία σκοπό έχει να ξεκινήσει να γρανάζια μίας διαδικασίας η οποία θα γράψει τα νέα κεφάλαια της Ιστορίας στην Ανατολική Μεσόγειο, χωρίς αυτό επ’ ουδενί να σημαίνει πως οτιδήποτε δεν μπορεί να πάει λάθος, να εκτροχιαστεί η διαδικασία ή/και να υπονομευτεί, οδηγώντας τις δύο πλευρές και την ευρύτερη περιοχή στην άβυσσο του «φρενοκομείου», κατά τη γνωστή ρήση του Γεώργιου Παπανδρέου του πρεσβύτερου.

Σε κάθε περίπτωση τα γρανάζια της ιστορίας έχουν ξεκινήσει, ας ελπίσουμε πως θα μας πάνε κάπου καλύτερα, αλλά θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι για όλα…

H Toυρκία αθόρυβα, μεν, αλλά ουσιαστικά μετέφερε το πεδίο των διεκδικήσεων της με την Ελλάδα από τον αέρα στην θάλασσα, κατά την τελευταία τριετία των Μνημονίων, όταν το ΠΝ εξαφανίστηκε σταδιακά από το Αιγαίο, ενώ διάχυτες είναι οι φήμες που θέλουν τις τουρκικές ειδικές δυνάμεις να επιχειρούν στα πέριξ ελληνικών νησιών και βραχονησίδων.

Βέβαια ως νομάδες Ασιάτες (αυτό είναι το DNA τους και δεν αλλάζει) παρενοχλούν, δεν τολμούν, θέτουν ζητήματα, αμφισβητούν, αλλά δεν έχουν αποτολμήσει κάτι ουσιαστικό.

Γενικά, όπως φάνηκε και από τις εξελίξεις της τελευταίας εβδομάδας (ανακοινώσεις για FREMM, ΑΦΝΣ, και ΑΟΖ, ρηματική διακοίνωση στον ΟΗΕ κλπ) και τις "μαζεμένες" κινήσεις της Άγκυρας για άλλη μια φορά επιβεβαιώνεται ότι είναι το σκυλί που γαβγίζει, αλλά δεν δαγκώνει, αν δεν του γυρίσεις την πλάτη...

Σύμφωνα με τον επίσημο κατάλογο του ΓΕΕΘΑ  οι παραβιάσεις των εθνικών χωρικών υδάτων από τουρκικά πολεμικά πλοία αυξήθηκαν κατά 332% την τελευταία τετραετία. από τις 90 του 2009 φτάσαμε τις 389 το 2012. Ας δούμε τους σχετικούς πίνακες:

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΑΡΑΒΙΑΣΕΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΧΩΡΙΚΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 2009

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΑΡΑΒΙΑΣΕΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΧΩΡΙΚΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 2012

Τυχαίο το ότι το Πολεμικό Ναυτικό λόγω των περικοπών, είχε σχεδόν εξαφανιστεί από το Αιγαίο, αφού ούτε καύσιμα είχε, ούτε ανταλλακτικά, ούτε λιπαντικά για τα πλοία του;

Ευτυχώς, φαίνεται ότι κάποιοι έχουν καταλάβει το έγκλημα που συντελείτο. Πέρα από την υπόθεση των FREMM και των AΦΝΣ που κέρδισαν τα φώτα της δημοσιότητας την εβδομάδα που μας πέρασε, αυξημένα είναι τα κονδύλια για καύσιμα και ανταλλακτικά. και σε μερικούς μήνες θα είναι ακόμα πιο αυξημένα...

Αυτός είναι ο χάρτης ο οποίος στην ουσία ανάγκασε την Αθήνα να καταθέσει τη ρηματική διακοίνωση και να ενημερώσει με τον πλέον επίσημο τρόπο τον ΟΗΕ αναφορικά με το ζήτημα της τουρκική επιθετικότητας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η ελληνική κυβέρνηση στην ουσία αναφέρεται για τα τέσσερα Οικόπεδα τα οποία δημοσιοποιήθηκαν με τουρκικό ΦΕΚ στις 27 Απριλίου 2012, είναι τα 5033, 5034, 5035 και 5028, και αφορούν περιοχές εντός της ελληνική υφαλοκρηπίδας αλλά και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ).

Μία απλή ματιά στην χάρτη καταδεικνύει πως με τα τέσσερα αυτά Οικόπεδα η Τουρκία προσπαθεί: Να αποκόψει την ελλαδική ΑΟΖ από την κυπριακή. Να δημιουργήσει κοινό σύνορο μεταξύ αυτής και της Αιγύπτου. Να αποστερήσει από τις ελληνικές νήσους, ειδικότερα του συμπλέγματος του Καστελόριζου τον φυσικό θαλάσσιο και υποθαλάσσιο χώρο που τους αναλογεί σύμφωνα με τις προβλέψεις του διεθνούς δικαίου, τέλος με τη καταπάτηση από της συγκεκριμένης περιοχήςπροσπαθεί να στερήσει από τη χώρα μας περί τα 42.000 τ.χλμ. θαλάσσιου ΧΩΡΟΥ όπως αυτός ορίζεται από τις Συνθήκη για το Δίκαιο των Θαλασσών.

Να σημειώσουμε λοιπόν πως μέσω της κίνησης αυτής η Τουρκία προσπαθεί να οικειοποιηθεί, όχι μόνο υποθαλάσσια κοιτάσματα τα οποία θα αποδειχθούν σωτήρια για την οικονομική επιβίωση του ελληνισμού, αλλά το κυριότερο κατά την άποψή μας, είναι πως προσπαθεί να ακρωτηριάσει «χωρικά» την Ελλάδα αφού προσπαθεί να της στερήσει χώρο υπερδιπλάσιο της Πελοποννήσου, κάτι το οποίο θα ακρωτηριάσει τον Ελληνισμό και γεωπολιτικά.