Τώρα, ο – εκ των κορυφαίων – στρατηγικών αναλυτών με πλούσια συνεισφορά και στη βιβλιογραφία, κυρίως στον τομέα της αποκαλούμενης ως «υψηλής στρατηγικής» (για παράδειγμα το «Strategy: The Logic of War and Peace» που το συνιστούμε ανεπιφύλακτα σε όσους μιλούν αγγλικά, μαζί με τα βιβλία του για την Υψηλή Στρατηγική της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, της Σοβιετικής Ένωσης), στέλεχος του φημισμένου Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών (CSIS: Center for Strategic and International Studies) της Ουάσιγκτον, Έντουαρντ Λούτβακ, λέει πάλι πικρές αλήθειες για τον πόλεμο στη Συρία, ενώ αδειάζει εντελώς την Τουρκία και τον Ερντογάν…

Γράφοντας στους «New York Times», ο Λούτβακ λέει κάτι πολύ απλό, προειδοποιώντας την αμερικανική κυβέρνηση: Όποιος και να νικήσει στον βρόμικο εμφύλιο της Συρίας, οι ΗΠΑ θα βγουν ζημιωμένες. Και προτείνει ως μοναδική βιώσιμη – για το αμερικανικό συμφέρον – λύση, την «ισοπαλία», παραδεχόμενος ότι πρόκειται για μια κυνική προσέγγιση!

Άλλωστε, στη διάρκεια της ζωής και της λαμπρής ακαδημαϊκής του καριέρας, αλλά και πλέον ως ιδιώτης-σύμβουλος κυβερνήσεων και μεγάλων εταιριών, ξεχωρίζει το συναίσθημα από τη λογική και εστιάζει αποκλειστικά στον αντικειμενικό σκοπό, αναζητώντας τα βήματα που θα τον οδηγήσουν στο επιθυμητό αποτέλεσμα.

Εάν λοιπόν νικήσει ο Άσαντ, το Ιράν και η Χεζμπολάχ θα προβάλλουν της ισχύ τους στην Ανατολική Μεσόγειο και όλη τη Μέση Ανατολή, ενώ θα απειλούν και φιλικά προς τις ΗΠΑ κράτη, όχι μόνο στη Μέση Ανατολή αλλά και στην Ευρώπη (μιλάει για τους εξτρεμιστές ισλαμιστές που μάχονται τον Άσαντ με τους αντικαθεστωτικούς, με διαφορετική βέβαια ατζέντα). Εάν νικήσουν οι αντικαθεστωτικοί, πιθανότατα θα δημιουργηθεί εξουσία η οποία θα είναι εχθρική προς τους Αμερικανούς. Οπότε, η μόνη λύση είναι να εξοπλίζουν οι ΗΠΑ τους αντικαθεστωτικούς όταν ο Άσαντ προελαύνει και να σταματά την τροφοδοσία όταν πάνε να νικήσουν!

Κατά συνέπεια, η σύσταση του Λούτβακ στις ΗΠΑ είναι να αντισταθούν στον πειρασμό της πιο ενεργής παρέμβασης στον συριακό εμφύλιο και να επιδιώξουν το παρατεταμένο αδιέξοδο. Και πριν προλάβουν να τον αποδοκιμάσουν ορισμένοι από τους φίλους μας για τον κυνισμό του, τους καλούμε να αναλογιστούν: Θα είναι λιγότερα τα θύματα σε οποιαδήποτε στρατηγική τελικά επιλεγεί; Οι απώλειες και οι φρικαλεότητες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με το φαινόμενο του πολέμου.

Θα μπορούσε μάλιστα κανείς να αποκαλέσει και «ειρηνική» τη στρατηγική που προτείνει: Μόνο δύο εξαντλημένοι από τον πόλεμο αντίπαλοι που δεν μπορεί ο ένας να νικήσει τον άλλο, έχουν κίνητρο να αναζητήσουν πολιτική λύση. Όσο η οποιαδήποτε πλευρά θεωρεί ότι μπορεί να ξεκαθαρίσει την κατάσταση δια των όπλων, δεν πρόκειται να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Αυτό κάνει ο σήμερα Άσαντ. Ισχύει όμως και το αντίθετο: Ούτε οι αντικαθεστωτικοί θέλουν να προσέλθουν, διότι γνωρίζουν ότι θα το πράξουν από θέση αδυναμίας…

Πάμε όμως και στις απόψεις του για την Τουρκία την οποία κυριολεκτικά απαξιώνει, σε ένα ακόμα μήνυμα προς την αμερικανική κυβέρνηση… Στα μέσα του 2011, λέει ο Λούτβακ. Ο Ερντογάν φώναζε να σταματήσει η βία στη Συρία. Η συριακή κυβέρνηση των ειρωνεύτηκε και οι δυνάμεις της κατέρριψαν τουρκικό μαχητικό (το Phantom), έριχναν βολές πυροβολικού εντός τουρκικού εδάφους και προέβαιναν σε ενέργειες στα σύνορα με τη Τουρκία, όπως το παγιδευμένο αυτοκίνητο που σκόρπισαν το θάνατο.

Όλοι όμως εξεπλάγησαν, λέει ο Λούτβακ, αφού αντί για κάποιου είδους ανταπόδοση, η Τουρκία δεν έκανε τίποτα. Στις αρχές θα ήταν πιο λογικό για τις ΗΠΑ να υποστηρίξουν με πληροφορίες και όπλα μια εξέγερση υποστηριζόμενη από την Τουρκία, καθώς ένα τμήμα της συριακής κοινωνίας σκεπτόταν όντως αρνητικά για τον Άσαντ, ενώ οι ΗΠΑ θα είχαν έναν ισχυρό τοπικό σύμμαχο.

Η εξήγηση που δίνει, είναι οι μειονοτικοί πληθυσμοί της Τουρκίας που δεν εμπιστεύονται την κυβέρνηση, η οποία με τη σειρά της δεν εμπιστεύεται το στράτευμά της, οπότε παρέλυσε το σύστημα! Ως αποτέλεσμα, επικράτησε γενικευμένο χάος, βία και αναρχία, με τον Ερντογάν να μετατρέπεται σε ανίκανο να πράξει οτιδήποτε θεατή ενός εμφυλίου στο κατώφλι του…

Εν κατακλείδι, όσον αφορά τη «στρατηγική της ισοπαλίας», ο Λούτβακ στηρίζει τον Ομπάμα, λέγοντας ότι η πολιτική του είναι περίπου αυτή. Και ότι η μόνη εναλλακτική που δεν θα απολάμβανε της υποστήριξης του αμερικανικού λαού, θα ήταν η ολοκληρωτική επέμβαση των ΗΠΑ για να ηττηθούν τόσο ο Άσαντ όσο και οι εξτρεμιστές ισλαμιστές, θέτοντας υπό κατοχή τη Συρία. Γι’ αυτό συνιστά ότι η επέμβαση βλάπτει τα αμερικανικά συμφέροντα.

Με τις ΗΠΑ και τις λοιπές –γνωστές- δυτικές χώρες να έχουν ήδη προαποφασισμένη μια στρατιωτική επέμβαση  στη Συρία και αφού εξασφάλισαν την κατάλληλη αφορμή με την προσχηματισμένη επίθεση με χημικά στη Δαμασκό, στο νέο «χάρτη» των γεγονότων κυρίαρχη θέση έχουν τα σενάρια στο πως η εμπλοκή αυτή θα υλοποιηθεί.

Πέραν αυτού πρέπει να εξεταστεί και η στάση που θα κρατήσουν κράτη με ρόλο κλειδί στην περιοχή όπως είναι το Ισραήλ, το Ιράν, η Τουρκία και η Ιορδανία και φυσικά η Ρωσία.

Σε ότι αφορά το πρώτο σκέλος αυτό της επιχειρησιακής εμπλοκής όλες οι εκτιμήσεις συγκλίνουν πως το σενάριο που θα επικρατήσει είναι αυτό της Λιβύης όπου η επέμβαση επικεντρώθηκε στη χρήση βλημάτων cruise και στις αεροπορικές επιθέσεις.

Την αυλαία των επιθέσεων όπως εκτιμούν οι αναλυτές πρόκειται να ανοίξουν επιθέσεις cruise BGM-109A/C/D  Tomahawk  τα οποία θα εξαπολυθούν από αντιτορπιλικά κατευθυνομένων βλημάτων   Arleigh Burke.

Αρχικοί στόχοι των επιθέσεων –και όπως θα αναφέρει η δυτική προπαγάνδα μέσω των διεθνών αλλά και εγχώριων ΜΜΕ- θα είναι υποτιθέμενοι στόχοι συγκέντρωσης και αποθήκευσης χημικών όπλων έτσι ώστε να αφαιρεθεί η δυνατότητα από το καθεστώς Άσσαντ να … σκοτώνει το λαό του.

Στην πραγματικότητα όμως τα αρχικά πλήγματα των Tomahawk θα στοχεύσουν στη Δαμασκό –σε πρώτη φάση- και στις συγκεντρώσεις συριακών δυνάμεων, στα κέντρα διοίκησης και ελέγχου και στις αντιαεροπορικές συστοιχίες οι οποίες βρίσκονται γύρω από την πρωτεύουσα.

Άλλοι στόχοι θα αποτελέσουν κυρίως κτίρια των υπηρεσιών ασφαλείας και λοιπών κρατικών υπηρεσιών ενώ φυσικά θα επιδιωχθεί –αν και επίσημα δεν θα υπάρξει παραδοχή- και η φυσική εξόντωση του ηγέτη της Συρίας.

Η χρήση μαχητικών αεροσκαφών θα έρθει αμέσως μετά και σε αυτή κυρίαρχο ρόλο θα παίξουν τα αεροσκάφη του αμερικανικού Ναυτικού F/A-18C/D και F/A=18E/F με τις γαλλικές αεροπορικές δυνάμεις του Ναυτικού από το αεροπλανοφόρο Charles de Gaulle να συνδράμουν με αεροσκάφη Rafale. Οι βρετανοί από την πλευρά τους θεωρείται βέβαιο πως θα χρησιμοποιήσουν τις βάσεις τους στην Κύπρο εξαπολύοντας επιθέσεις με αεροσκάφη Tornado GR4 ενώ αεροσκάφη Eurofighter Typhoon ενδεχομένως θα αναλάβουν επιχειρήσεις παροχής εναέριας προστασίας των επιθετικών αεροσκαφών.

Η κλιμάκωση των επιχειρήσεων θα εξαρτηθεί από τις εκτιμήσεις BDA (Bomb Damage Assessment) της αξιολόγησης δηλαδή των κτυπημάτων και κατά πόσο η στρατιωτική μηχανή του Μπασάρ Αλ Άσσαντ θα είναι σε θέση να διεξαγάγει επιχειρήσεις εναντίον των… αμάχων. Σε αυτές πρωταγωνιστικό ρόλο θα έχουν μη επανδρωμένα αεροσκάφη τα οποία και πιθανότερα θα επιχειρούν από την Τουρκία.

Βασικός στόχος των ΗΠΑ δεν θα είναι άλλος παρά η υποβοήθηση –σε σενάριο καρμπόν με την περίπτωση της Λιβύης- των μισθοφορικών δυνάμεων και των δυνάμεων των ισλαμιστών ανταρτών για την κατάληψη της Δαμασκού.

Αυτό θα έχει θα έχει ως αποτέλεσμα αφενός την εκδίωξη του Άσσαντ από την πρωτεύουσα και αφετέρου τον εντοπισμό του στη συνέχεια –αλλά όχι κάτω από την πίεση του χρόνου- και την εξόντωσή του στις περιοχές όπου θα καταφύγει.

Ταυτόχρονα με την εξάρθρωση του κέντρου της συριακής διοίκησης στη Δαμασκό οι υπόλοιπες κυβερνητικές δυνάμεις στη Συρία θα εξαναγκαστούν σε παράδοση ή εξολόθρευση αφού θα έχουν απολέσει κάθε επαφή  με την κεντρική διοίκηση.

Τον αμέσως σημαντικότερο λόγο μετά τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς θα αναλάβουν να παίξουν οι ομάδες των «καθαρών» μισθοφορικών δυνάμεων οι οποίες έχουν σχηματιστεί στην Ιορδανία κάτω από την αμερικανική καθοδήγηση και επίβλεψη και σε αυτές δεν περιλαμβάνονται μαχητές της Al-Qaedaόπως τουλάχιστον θέλουν να ελπίζουν οι ΗΠΑ.

Οι ομάδες αυτές που είναι εξοπλισμένες με αμερικανικά όπλα έχουν ήδη αρχίσει να εισέρχονται στη Συρία και ο αριθμός τους θα αυξηθεί κατακόρυφα με την έναρξη των επιχειρήσεων.

Το γεωπολιτικό σκηνικό

Φυσικά τα ερωτήματα για τη στάση που κρατήσουν οι κύριοι «παίκτες» της περιοχής, είναι πολλά. Σε ότι αφορά το Ισραήλ οι πληροφορίες συγκινούν στο γεγονός ότι δεν θα πραγματοποιήσει επιθέσεις στην Συρία αλλά στο νότιο Λίβανο στις θέσεις της Χεζμπολάχ έτσι ώστε να αναγκάσει την φιλοιρανική οργάνωση να απαγκιστρωθεί από τη Συρία και την υποστήριξη του Άσσαντ.

Η στάση που θα κρατήσει το Ιράν αποτελεί ένα γρίφο. Ήδη στελέχη των Φρουρών της Επανάστασης δρουν στο έδαφος της Συρίας υποστηρίζοντας το καθεστώς αλλά δεν είναι σίγουρο πόσο μακριά θέλει να τραβήξει το σχοινί ο νέος μετριοπαθής –τουλάχιστον έτσι χαρακτηρίζεται- πρόεδρος του Ιράν Hassan Rouhani.

Εδώ υπάρχουν δύο σενάρια: Το ένα αφορά την απομάκρυνση του Ιράν από την υποστήριξη στη Συρία με αντάλλαγμα υποχωρήσεις της Δύσης σε σχέση με το πυρηνικό του πρόγραμμα και το άλλο θέλει το Ιράν να εμπλέκεται μέχρι ενός σημείου στην υποστήριξη του Άσσαντ ενδεχομένως μέχρι του σημείου να του παράσχει άσυλο σε περίπτωση που ο τελευταίος εκδιωχθεί από τη Συρία.

Η στάση της Ιορδανίας πάντως δεν αποτελεί γρίφο. Πλήρως συντασσόμενη με την πολιτική των ΗΠΑ  προσφέρει το έδαφός της σε Αμερικανικές ειδικές δυνάμεις οι οποίες εκπαιδεύουν τις μισθοφορικές δυνάμεις στόχος των οποίων είναι η κατάληψη της Δαμασκού.

Η Τουρκία από την πλευρά της προφανώς τάσσεται ανοικτά  υπέρ της στρατιωτικής εμπλοκής στη Συρία ελπίζοντας σε ένα νέο κυρίαρχο ρόλο στη Συρία στη μετά Άσσαντ εποχή. Ο ρόλος αυτός και που ελπίζει να αναλάβει στοχεύει ουσιαστικά στον έλεγχο του κουρδικού αυτονομιστικού κινήματος της Συρίας αλλά και στην προβολή της ως ηγέτιδα ισλαμιστική δύναμη με επιρροή σε όλο το χώρο της Μέσης Ανατολής.

Το μεγάλο βέβαια ερώτημα είναι τι στάση θα κρατήσει η Ρωσία η οποία βρίσκεται κάθετα αντίθετη σε οποιαδήποτε επέμβαση στη Συρία. Η εκτίμηση του γράφοντος είναι ότι η Μόσχα δεν θα διακινδυνεύσει την επιδείνωση των σχέσεών της με την Ουάσιγκτον. 

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δε θα αφήσει ένα χάκερ (σ.σ. Σνόουντεν) να  θέσουν σε κίνδυνο τις εμπορικές και οικονομικές σχέσεις των δύο χωρών και την ίδια άποψη φαίνεται πως έχει και ο Βλαντιμίρ  Πούτιν.

Παρόλα αυτά εάν η Ρωσία θέλει να δημιουργήσει  εμπόδια για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους της αυτό που μπορεί να κάνει είναι να προμηθεύσει με σύγχρονα όπλα το συριακό Στρατό αν και ο τρόπος που αυτά θα φτάσουν στη Συρία είναι ένα μεγάλο θέμα.

Πέρα όμως από τις πιθανές προβλέψεις που θα κρατήσουν μικρές και μεγάλες δυνάμεις το βασικό ερώτημα είναι τη Συρία θα προκύψει μετά την πτώση του Άσσαντ. Και εννοώντας τις Συρία θα προκύψει εννοούμε πόσο εύκολα η χώρα αυτή θα διαμοιραστεί σε σφαίρες επιρροής και στη συνέχεια να διασπαστεί, όπως από ότι φαίνεται και ο κρυφός στόχος των ΗΠΑ.

Ένα σενάριο βέβαια που απεύχεται η Τουρκία αλλά δεν μπορεί να αποφύγει. Αυτό είναι άλλωστε και το «πόρισμα» που είχε βγάλει ο Χέρνι Κίσσιγκερ σε πρόσφατη ομιλία του επισημαίνοντας πως η διάσπαση της χώρας αποτελεί το μοναδικό βιώσιμο σενάριο για την εξασφάλιση της σταθερότητας στην περιοχή.

Η Ελλάδα δίνει τη βάση της Σούδας, ενδεχομένως και άλλες αεροπορικές βάσεις, στις ΗΠΑ προκειμένου να εκτελέσουν το σχέδιο βομβαρδισμού της Συρίας που φαίνεται να έχουν καταλήξει οι Αμερικανοί με τους Συμμάχους τους Βρετανούς και Γάλλους. Κάτι τέτοιο σημαίνει πώς η χώρα μας μπαίνει στην «κόλαση» της φωτιάς, χωρίς μάλιστα να κερδίζει και τίποτα. Τουναντίον μάλιστα.

Μετά την επικοινωνία του Μ. Ομπάμα με τον Ντ. Κάμερον και τον Φ. Ολάντ, φαίνεται πώς οι ΗΠΑ ετοιμάζονται να εξαπολύσουν επίθεση κατά της Συρίας. Πληροφορίες μάλιστα αναφέρουν πώς πιθανόν να ακολουθήσουν το μοντέλο του Κοσσόβου, δηλαδή συνεχείς βομβαρδισμοί του ΝΑΤΟ χωρίς την έγκριση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.

Βέβαια, η διαφορά είναι πώς η Συρία δεν είναι Κόσσοβο και υπάρχει η ισχυρή αντίδραση της Ρωσίας, του Ιράν και της Κίνας σε μία επιχείρηση βομβαρδισμού της Συρίας, όπως επίσης είναι κάθε άλλο παρά ποτέ προφανής η προβοκάτσια των χημικών που δήθεν έριξε ο Στρατός του Άσαντ κατά «αμάχων» στην περιοχή της Δαμασκού.

Υπάρχει δε ο κίνδυνος να υπάρχει γενική ανάφλεξη στην περιοχή, καθώς ένας βομβαρδισμός στη Συρία, με τον τρόπο που μεθοδεύεται, θα προκαλέσει αντιδράσεις γειτονικών χωρών, οι οποίες ίσως επιχειρήσεις «ξεκαθάρισμα λογαριασμών».

Όλα αυτά η Ελλάδα θα πρέπει να τα προσμετρήσει πριν πάρει την όποια απόφαση της, διότι η Συρία δεν είναι ούτε Κόσσοβο, ούτε Λιβύη. Φαίνεται όμως πως οι αποφάσεις έχουν ληφθεί και ως χώρα προτεκτοράτο η κυβέρνηση έχει συμφωνήσει στην άνευ όρων χρήση της Σούδας.

Δεν είναι τυχαίες οι ευχαριστίες του Αμερικανού υπουργού Άμυνας Τσ. Χέιγκελ στο Δ. Αβραμόπουλο κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Έλληνα υπουργού στην Ουάσιγκτον για τη βάση της Σούδας. Οι εγκαταστάσεις και το σημείο όπου βρίσκεται η Σούδα είναι στρατηγικής σημασίας για τις ΗΠΑ.

Εκτιμάται πώς θα δοθούν και κάποιες άλλες αεροπορικές βάσεις, όπως αυτή της Καλαμάτας σε περίπτωση που τελικώς επιλεγεί η επέμβαση στη Συρία, για τη μεταστάθμευση μη επανδρωμένων αεροσκαφών των ΗΠΑ. Η εν λόγω βάση είχε χρησιμοποιηθεί και ως ορμητήριο για τους βομβαρδισμούς της Συρίας.

Η Ελλάδα φαίνεται για ακόμη μία φορά πώς θα χρησιμοποιηθεί για στρατιωτικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ και των Συμμάχων της, χωρίς απολύτως κανένα όφελος. Στην περίπτωση της Συρίας ωστόσο, οι «διευκολύνσεις» (έτσι θα σπεύσει η κυβέρνηση να ονομάσει τη χρήση της Σούδας ή άλλων βάσεων) που θα παράσχει θα τη φέρουν αντιμέτωπη με χώρες της Μέσης Ανατολής που παραδοσιακά τηρούσε καλές σχέσεις.