Του Δρ. Γεωργίου Κ. ΦίληΥποπλοίαρχος Χριστούδουλος Καραθανάσης, υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος, αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός… Αθάνατοι… Σήμερα, 17 χρόνια μετά, πόσο κοντινά (ελπίζουμε στους περισσότερους) φαίνονται τα γεγονότα που σημάδεψαν ανεξίτηλα τις ψυχές και τις σκέψεις ενός έθνους, το οποίο το βράδυ της 31ης Ιανουαρίου 1996 «κοιμήθηκε» με τη σιγουριά, ή μάλλον με την ελπίδα, πως οι «άριστοι» αυτού, οι κυβερνήτες του, θα έκαναν το καθήκον τους απέναντι στο ίδιο, στη πατρίδα και την Ιστορία, ίσως ακόμα και στο όνομά τους.

Το βράδυ της 31ης Ιανουαρίου, οι Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας, έδειχναν και ήταν σύμφωνα με πολλούς στρατιωτικούς αναλυτές, έτοιμες να στείλουν τους ένοικους της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης, 50 χρόνια πίσω στον οικονομικό τομέα και στην «εποχή της πέτρας» στον κοινωνικό τομέα, αφού θα τους κατάφερναν ένα χτύπημα από το οποίο η Άγκυρα ίσως και να μη συνερχόταν ποτέ.

Εκείνο το βράδυ εάν το ελληνικό κράτος λειτουργούσε ως «κράτος» δηλαδή ως μία μονάδα κοινωνικής οργάνωσης ορθολογικά δομημένη, δεν θα επέτρεπε στην ηγεσία του να βρίσκεται στα γραφεία της Βουλής, δεν θα δια νοούταν ο υπουργός Εξωτερικών να βρίσκεται στα κανάλια, δεν θα άφηνε τον διοικητή των μυστικών υπηρεσιών να περιμένει στο διάδρομο ως… ασθενής του πάλαι ποτέ ΙΚΑ και φυσικά δεν θα ανάγκαζε το αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων να λειτουργεί ως ενδιάμεσος μεταξύ της πολιτικής ηγεσίας η οποία για πρώτη φορά στη ζωή της έβλεπε έναν χάρτη και άκουγε την έννοια των «κανόνων εμπλοκής» και μίας στρατιωτικής ηγεσίας η οποία παρά το γεγονός πως συναισθανόταν τη κρισιμότητα των καταστάσεων, δεν ήταν σε θέση να πείσει την πολιτική για τα εγκληματικά λάθη τα οποία διέπραττε.

Κι όμως, εκείνο το βράδυ κι εκείνο το ξημέρωμα, το αποτέλεσμα του δράματος θα μπορούσε να ήταν πολύ διαφορετικό αφού ακόμα και εάν δεν οδηγούμασταν σε μία ολομέτωπη πολεμική εμπλοκή (η «σκάλα της κλιμάκωσης» είναι ενίοτε τεράστια για όσους γνωρίζουν), μία λελογισμένη και αξιοπρεπής ελληνική αντίδραση θα μπορούσε να οδηγήσει σε μία συνολική λύση της ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης προς το συμφέρον της χώρας. Εξηγούμαστε:

Αρχικά θα πρέπει να προχωρήσουμε σε μία πολύ λογική παραδοχή η οποία θα μπορούσε να γίνει με βάση τα δεδομένα της μίας Κεμαλικής Τουρκίας της εποχής εκείνης (αλλά υπό προϋποθέσεις και σήμερα τα ίδια ισχύουν). Η παραδοχή έχει ως εξής: Είναι γνωστό πως η συνοχή του τουρκικού κράτους βασιζόταν στη νέο-τουρκική/εθνικιστική ιδεολογία του Κεμαλισμού, ενώ κύριος εγγυητής (με Συνταγματική πρόβλεψη παρακαλώ) να είναι οι ένοπλες δυνάμεις. Η «εγγύηση» δε των Ενόπλων Δυνάμεων βασιζόταν στην ονείρωξη του «αήττητου» Στρατού (ο οποίος και «συνώστισε» τους… γκιαούρηδες στη θάλασσα το 1922).

Εάν λοιπόν μετά από μία «κρίση» με την Ελλάδα, σχηματιζόταν η εντύπωση στον τουρκικό λαό πως το «αήττητο» ασκέρι όχι απλά δεν «νίκησε» αλλά «έχασε» ή ήρθε «ισοπαλία», ή τέλος πάντων πέτυχε απέναντι στην «ασήμαντη Ελλάδα» (έτσι την παρουσιάζουν όταν παριστάνουν την υπερδύναμη) μια Πύρρειο νίκη, τότε ολόκληρος ο μύθος θα κατέρρεε και οι ένοπλες δυνάμεις θα έχαναν ολόκληρη τη νομιμοποιητική τους δύναμη να καταδυναστεύουν μία κοινωνία. Εδώ σήμερα εμφανίζονται ως τρομαγμένο ασκέρι μόλις η πολιτική εξουσία, έχοντας εξασφαλίσει εσωτερική πολιτική νομιμοποίηση, έσφιξε λίγο «τα λουριά»…

Εκτιμούμε πως γίνεται αντιληπτό ότι σε μία τέτοια περίπτωση: Πρώτον, η Τουρκία θα ξαναέστελνε… ψαροκάικο στο Αιγαίο μετά το 2030. Δεύτερον, η Άγκυρα θα αναγκαζόταν να αντιμετωπίσει μία ακόμα μεγαλύτερη επιθετικότητα των Κούρδων οι οποίοι θα έσπευδαν να κεφαλαιοποιήσουν τα κέρδη από την ελληνοτουρκική αντιπαράθεση και το κυριότερο, θα δινόταν η δυνατότητα στους νεοθωμανούς (τότε του Νεσμετίν Ερμπακάν) να προσπαθήσουν να χειραφετηθούν από τους Κεμαλικούς. Ακόμα λοιπόν κι εάν ο «εξωτερικός» παράγοντας συνέχιζε να «σιγοντάρει» στη Τουρκία στο Αιγαίο, ακόμα και εάν οι Κούρδοι πιέζονταν να μη κινηθούν, πως ακριβώς θα σταματούσαν μία βίαιη αντίδραση των ισλαμιστών του Ερμπακάν ο οποίος δεν ήταν τόσο «διακριτικός» στους χειρισμούς του όσο ο διάδοχός του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν;

Είναι πολύ πιθανό λοιπόν το αποτέλεσμα της «μη νίκης» των «αήττητων» ασκεριών της Άγκυρας τα ξημερώματα της 1ης Φεβρουαρίου του 1996, να ήταν να μας αφήσει ήσυχους για αρκετές δεκαετίες, και να ασχοληθεί με το εσωτερικό της του οποίου οι συγκρούσεις θα μπορούσε και να την οδηγήσει αν όχι στη τελική κατάρρευση σίγουρα στον οικονομικό μαρασμό και σε μία χρόνια αδυναμία.

Για να μπούμε και σε πιο σύγχρονα θέματα, η Ελλάδα αφού είχε επικυρώσει ήδη το Δίκαιο της Θαλάσσης, θα ήταν σε θέση να ανακηρύξει Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη μαζί με τη Κύπρο, χωρίς να ήταν αναγκαίο να ξεκινήσει την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων εκείνη την εποχή (εάν υποτεθεί πως ως «επένδυση» θεωρούταν από την αγορά ως πρώιμη).

Αντί όμως όλων αυτών, τα οποία δεν αποτελούν πλέον παρά ένα σενάριο επιστημονικής φαντασίας ή μία κλασική περίπτωση του «τι θα γινόταν αν;» (what if), η Ελλάδα οδηγήθηκε στη Μαδρίτη (όπου αναγνωρίστηκαν ζωτικά συμφέροντα της Τουρκίας στο Αιγαίο), μετά στον Οτζαλάν και τους S-300, αφού όμως προηγουμένως είχε θρηνήσει τον Σολωμό και τον Ισαάκ. Και τι κέρδισε;

Μα, την «ειρήνη» για να οδηγηθεί ο λαός στη «φούσκα» του χρηματιστηρίου, και μετά να πειστεί πως «μεγαλουργεί» μέσω της εισδοχής του σε ένα νόμισμα το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο από μία χώρα που διαθέτει βιομηχανική παραγωγή και μόνιμα πλεονάσματα και τέλος να καταλήξει σε τρία στη σειρά μνημόνια τα οποία έχουν φέρει ύφεση, ανέχεια, ανεργία και κοινωνική αναταραχή η οποία μπορεί να παρατηρηθεί μόνο ως αποτέλεσμα χώρας η οποία έχει χάσει πόλεμο (προσοχή, ΔΕΝ μιλάμε για χώρα σε πόλεμο, διότι τότε αναγκάζεσαι να παράγεις, ενώ η ανεργία δεν υπάρχει αφού όλα είναι επιστρατευμένα).

Δυστυχώς ή ευτυχώς, οι αποφάσεις που επιλέγει κάποιος να ακολουθήσει στη ζωή όσο μικρές ή μεγάλες είναι, είτε πρόκειται για ένα μεμονωμένο άτομο είτε για μία κοινωνία είτε για κάποιον ηγέτη, στην ουσία οδηγούν σε αποτελέσματα τα οποία μπορεί να είναι καλά, ουδέτερα ή ολέθρια στο απώτερο μέλλον. Εκείνη τη νύχτα η Ιστορία έγραψε πως η Ελλάδα αποφάσισε να «αγοράσει» μία «ειρήνη» για δεκαπέντε χρόνια με «αντίτιμο» μία ακόμα μεγαλύτερη «κρίση» μετά.

Κι επειδή οι ευκαιρίες έρχονται μία ή και καμία φορά στη ζωή, θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι πλέον να πληρώσουμε το αντίτιμο αυτής της επιλογής, εάν τα επόμενα έτη θα θέλουμε να φέρουμε επάξια το όνομα «Έλληνας», και να αποδειχθούμε άξιοι απόγονοι λαμπρών προγόνων.

Δυστυχώς, το πραγματικό αντίτιμο της 31ης Ιανουαρίου του 1996 το έθνος των Ελλήνων θα κληθεί να το καταβάλει σήμερα, το ερώτημα πλέον είναι εάν είμαστε έτοιμοι γι’ αυτό… Η αθάνατη μνήμη των παλικαριών που χάθηκαν, η παρακαταθήκη της θυσίας των παλικαριών του Πολεμικού Ναυτικού, μιας κυριολεκτικά αήττητης στην Ιστορία της ναυτικής δύναμης, που απλώς εκείνο το βράδυ δεν του δόθηκε η ευκαιρία να προσθέσει μία ακόμη επικράτηση ρουτίνας, αλλά με συνέπειες «ηχηρές» για πολλές δεκαετίες, ας αποτελεί τον οδηγό μας στις δύσκολες στιγμές που διερχόμαστε. Ας μην τους απογοητεύσουμε σε όσα ακολουθούν και το κυριότερο, ας αποδείξουμε πως η θυσία τους εκείνο το τρομερό βράδυ, ΔΕΝ πήγε χαμένη.