Επί δεκαετίες οι πολιτικοί της χώρας μας «μαθαίνουν» τους Τούρκους στρατηγούς ότι η Ελλάδα ποτέ δεν πρόκειται να ενεργήσει απέναντί τους άμεσα και κεραυνοβόλα σε στρατιωτικό επίπεδο. Όμως στα Ίμια το 1996 τα πράγματα ήταν εντελώς διαφορετικά απ’ ό,τι πίστευαν οι Τούρκοι στρατηγοί…

Αρχηγός των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων ήταν ένας άνθρωπος έμπειρος από τις κρίσεις, που είχε διαχειριστεί στο παρελθόν. Ήταν προσωπική επιλογή του Ανδρέα Παπανδρέου, που είχε καταλάβει ότι μπορούσε να βασιστεί στην αποτελεσματικότητα του Χρήστου Λυμπέρη, αρκεί να έλεγχε τις αντιδράσεις και τις αδυναμίες του χαρακτήρα του. Η πολύ καλή συνεργασία των δύο ανδρών ξεκίνησε το 1982, όταν ο τότε αρχιπλοίαρχος Λυμπέρης έπαιξε κομβικό ρόλο στις κρίσιμες διαπραγματεύσεις με τους Αμερικανούς για τις βάσεις.

Στην ελληνοτουρκική κρίση του 1987 το δίδυμο Παπανδρέου-Λυμπέρη δεν επέτρεψε στον τουρκικό στόλο να αντιδράσει, όπως είχε προγραμματίσει. Η έμπρακτη επίδειξη αποφασιστικότητας και πυγμής φρέναρε τους Τούρκους και το «Σισμίκ». Και τότε, παρά τις αδυναμίες του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού (ούτε μια βάρκα δεν είχε αγοραστεί), η ετοιμότητα και τα σχέδια επιχειρήσεων ήταν σε υψηλό επίπεδο. Είχε καθοριστεί μέχρι και το πλοίο που θα «λόγχιζε» το «Σισμίκ», τη στιγμή που θα παραβίαζε τα ελληνικά χωρικά ύδατα, στην έξοδό του για πετρελαϊκές έρευνες στο Αιγαίο.

Το 1996 η κρίση των Ιμίων απέδειξε ότι, μέσα στις αδυναμίες των πολιτικών μας, έχουμε αποκτήσει ένα στρατηγικό πλεονέκτημα, που πρέπει να είμαστε έτοιμοι να αξιοποιήσουμε με επιτυχία την κατάλληλη στιγμή: οι Τούρκοι στρατηγοί δεν πιστεύουν ότι μπορούμε και θέλουμε να απαντήσουμε στρατιωτικά στις πολεμόχαρες προκλήσεις τους.

Η υποτίμηση των ελληνικών στρατιωτικών αντιδράσεων ήταν το μεγάλο τουρκικό λάθος το βράδυ των Ιμίων σε στρατηγικό επίπεδο και εκφράστηκε εμφανώς σε τακτικό επίπεδο ως εξής:

1. Οι Τούρκοι δεν κατάλαβαν ότι τα πλοία τους στα  Ίμια στοχοποιήθηκαν από τους πυραύλους των ελληνικών πλοίων. Στοχοποίηση στο περιβάλλον του Αιγαίου, με τα σημερινά όπλα, σημαίνει βέβαιη βύθιση, εφόσον πυροδοτηθούν τα όπλα. Απέτυχαν, λοιπόν, οι Τούρκοι να εντοπίσουν με ηλεκτρονικό τρόπο τη στοχοποίηση που υπέστησαν. Δεν κατάλαβαν καν ότι η απόσυρση των ελληνικών πυραυλακάτων και η αγκίστρωση-απόκρυψή τους σε μικρούς αφανείς κολπίσκους των γύρω νησιών σήμαινε την έναρξη της διαδικασίας στοχοποίησης και όχι την οπισθοχώρησή τους, όπως εσφαλμένα συμπέραναν!

Οι Τούρκοι κυβερνήτες απέτυχαν παταγωδώς, αποδεικνύοντας ότι στερούνται βασικών γνώσεων ναυτικής τεχνικής. Εκτός κι αν η κουλτούρα της Τουρκίας-«υπερδύναμης» τούς έχει υπερβολικά χαλαρώσει σε τακτικό επίπεδο με αποτέλεσμα εκείνο το βράδυ στα Ίμια να θρηνούσαν 8 πλοία και 1.000 άνδρες!

2. Ακόμη και τα τουρκικά πλοία που έβγαιναν από τα Δαρδανέλια και το ναύσταθμο του Aksaz είχαν επίσης στοχοποιηθεί από ελληνικά πλοία και τις επάκτιες συστοιχίες πυραύλων Exocet. Τουλάχιστον άλλα 10 πλοία με 1.500 άνδρες θα κατέληγαν στον υγρό τάφο του Αιγαίου! Άντεχε το τουρκικό κατεστημένο να χάσει συνολικά σχεδόν 20 πλοία και 2.500 άνδρες σε μισή μόλις ώρα;

3. Οι Τούρκοι κλιμάκωσαν την κρίση στα Ίμια νύχτα, αν και τα πολεμικά αεροσκάφη τους δεν πέταγαν με τη δύση του ήλιου! Πίστευαν μάλιστα ότι και οι Έλληνες πιλότοι δεν θα απογειώνονταν εκείνο το βροχερό βράδυ. Έκαναν τραγικό λάθος! Τα ελληνικά Mirage 2000 και F-4E Phantom «αλώνιζαν» μόνα τους στον μανιασμένο ουρανό του Αιγαίου, και δεν ήξεραν τι να διαλέξουν: τα δεκάδες τουρκικά πλοία που είχαν «στο πιάτο», ή τις κοντινές αεροπορικές βάσεις Μπαντίρμα, Μπαλκεσίρ, Ακχισάρ και Γκαζεμίρ, όπου λούφαζαν τα «τυφλά» τουρκικά F-16; Δυστυχώς, εκείνο το παγωμένο βράδυ του 1996 ο ναύαρχος Χρήστος Λυμπέρης δεν είχε απέναντί του έναν πρωθυπουργό ικανό να αξιοποιήσει στους χειρισμούς του τα στρατιωτικά πλεονεκτήματα της χώρας του, όπως παλιότερα. Είχε ένα άτομο που έβγαζε… ελιές, όποτε αντίκριζε στρατιωτική στολή. Και αυτό το σύμπλεγμα τελικά οδήγησε στην ηττοπαθή αντιμετώπιση της κρίσεως και στις δουλικές ευχαριστίες προς τους αμερικανούς σωτήρες!

16 χρόνια από την κρίση των Ιμίων μάς λείπουν οι ήρωες Καραθανάσης, Βλαχάκος και Γιαλοψός. Ποτέ δεν θα μάθουμε τι ακριβώς συνέβη στη Μεγάλη (Δυτική) Ίμια, γιατί όλοι οι πρωταγωνιστές αυτής της βραχονησίδας έχουν σκοτωθεί: ένα μήνα μετά την πτώση του ελληνικού ελικοπτέρου στα Ίμια, τουρκικό ελικόπτερο, που μετέφερε τους περισσότερους από τους Τούρκους καταδρομείς που είχαν αποβιβαστεί στη βραχονησίδα, κατ έπεσε κοντά στη Μερσίνα χωρίς κανέναν επιζώντα! Οι υπόλοιποι «έφυγαν» από περίεργα τροχαία δυστυχήματα και… μαχαιρώματα.

Ας κάνουμε όμως και την αυτοκριτική μας! Είναι γνωστές οι δηλώσεις τού τότε περιφερόμενου στα κανάλια υπουργού Εξωτερικών ότι οι κανόνες εμπλοκής αποτελούσαν «άγνωστες λέξεις» γι’ αυτόν, αν και ήταν μέλος του ΚΥΣΕΑ, αρμοδιότητα του οποίου είναι η απόφαση των πλέον σοβαρών κανόνων από αυτούς. Βεβαίως, ο τότε πρωθυπουργός (πρόεδρος του ΚΥΣΕΑ τότε) ούτε στο «άγνωστο λεξιλόγιό» του δεν τις συμπεριλαμβάνει. Μήπως πρέπει να καταλάβουν οι πολιτικοί μας, ακόμη και σήμερα (πριν είναι και πάλι αργά!), ότι δεν τα ξέρουν όλα και να δεχθούν να καθίσουν δυο-τρεις μέρες στα θρανία, και το ΓΕΕΘΑ να τους κάνει σεμινάριο για το τι σημαίνει «κανόνες εμπλοκής», τι «εργαλεία» έχουν στα χέρια τους και δεν το γνωρίζουν, πώς γίνεται η κλιμάκωση, αλλά κυρίως -και το δυσκολότερο- η αποκλιμάκωση μιας κρίσεως;Δεν είναι ντροπή «να ξέρεις ότι δεν ξέρεις», ντροπή, και καμιά φορά καταστροφή, είναι να νομίζεις ότι ξέρεις!