Πριν από 15 χρόνια η Πολεμική Αεροπορία αιτήθηκε από τις ΗΠΑ την απόκτηση του cruise βλήματος ΑGM-158 JASSM στο πλαίσιο της αγοράς των 50 F-16C/D Block 52+.

To βλήμα θα ολοκλήρωνε με ιδανικό τρόπο ένα αεροσκάφος που είχε επιλεγεί λόγω της ικανότητάς του να πραγματοποιεί κρούση σε βάθος, έστω και αν υπολειπόταν από το F-15H που ήταν ο μεγάλος χαμένος του διαγωνισμού για το ΝΜΑ της εποχής.

Η απάντηση "πάγωσε" της Αεροπορία: "ΟΧΙ". Και την πάγωσε γιατί οι Αμερικανοί κατά την διάρκεια των συζητήσεων για το Νέο Μαχητικό όχι απλά δεν αρνούντο την προοπτική απόκτησής του από την ΠΑ αλλά τόνιζαν ότι αν επιλεγεί αμερικανικό αεροσκάφος το JASSM θα "έδενε" απόλυτα μαζί του. Και τώρα δεν έδιναν άδεια εξαγωγής στο όπλο για το οποίο είχε γίνει η αγορά των συγκεκριμένων μαχητικών...

Εν πάση περιπτώσει ήταν μία ακόμα προμήθεια όπου πρώτα πήραμε τον φορέα και εν συνεχεία αναζητούσαμε τα όπλα του φορέα!

Η κατάληξη ήταν να γίνει στην θέση των JASSM επιλογή των SCALP-EG και να δοθεί στα Mirage 2000-5 δυνατότητα εκτέλεσης υποστρατηγικών αποστολών που δεν έχει το αεροσκάφος, λόγω περιορισμένης εμβέλειας.

Εν πάση περιπτώσει αυτά ανήκουν στην ιστορία. Τώρα η ΠΑ χρειάζεται πολύ περισσότερα από τα κάπου 92 βλήματα SCALP για να κτυπήσει δυνατά και σε βάθος τον εχθρό με επαναλαμβανόμενες βολές.

Με απλά λόγια χρειαζόμαστε ένα αποτελεσματικό βλήμα cruise με ακτίνα δράσεις 300- 500 χλμ και συμβατό με τα αμερικανικά μαχητικά που αποτελούν την πλειοψηφία του αεροπορικού στόλου.

Ευτυχώς σήμερα η τεχνολογία κατασκευής βλημάτων cruise έχει διαχυθεί και χώρες που πριν 30 χρόνια ήταν αδύνατον να προχωρήσουν σε ένα τέτοιο πρόγραμμα τώρα μπορούν να το υλοποιήσουν.

Από τον Μάιο του 2011 ένα άρθρο του περιοδικού ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ενημέρωνε ότι υπήρχε ένα τέτοιο project σε εξέλιξη από μια μικρή αλλά δυναμική ελληνική εταιρεία

Οι μηχανικοί της ελληνικής εταιρείας BSK Defense είχαν ξεκινήσει την ανάπτυξη ενός πρωτότυπου που θα μπορούσε στην πορεία να εξελιχτεί σε ένα επιχειρησιακό βλήμα cruise.

Το ελληνικό βλήμα με τον κωδικό «ΜΑΚΕΔΩΝ» ενσωματώνει πρωτοποριακή σχεδίαση με άτρακτο τραπεζοειδούς διατομής κατασκευασμένη από ανθρακονήματα και ενισχύσεις από Kevlar.

Σύμφωνα με την εταιρεία, η άτρακτος του βλήματος θα υποστηρίζεται από ένα εσωτερικό πλαίσιο κατασκευασμένο από ανθρακονήματα και αλουμίνιο. Το πλαίσιο έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να μπορεί να δεχτεί διαφόρων ειδών εκρηκτικές κεφάλες ανάλογα με τις επιχειρησιακές απαιτήσεις με μεγαλύτερη αυτή των 200 κιλών. 

Το συνολικό βάρος του βλήματος «ΜΑΚΕΔΩΝ» είναι 550 κιλά, το μήκος του 4,5 μέτρα, το πλάτος 0,51 μέτρα, το ύψος του 0,47 μέτρα, ενώ το εκπέτασμα των ανακλινόμενων πτερύγων είναι 2,7 μέτρα. Τα τελευταία είναι κατασκευασμένα από ανθρακονήματα και, ουσιαστικά, πριν από την ανάπτυξή τους βρίσκονται εντός σχισμής στις δύο πλευρές της ατράκτου του βλήματος. 

Τι σημαίνουν αυτές οι διαστάσεις: Δυνατότητα ανάρτησης μέχρι και τεσσάρων βλημάτων σε ένα μαχητικό και προσβολή πολλαπλών στόχων σε μία αποστολή! Χωρίς περιορισμό ως προς τον αριθμό τους, αφού το χαμηλό κόστος σημαίνει ότι θα μπορούσε να υπάρξει εύκολα μια προμήθεια 200-300 βλημάτων σε πρώτη φάση.

Η ανάπτυξή τους γίνεται με ένα μηχανικό σύστημα το οποίο συνδέεται με τον υπολογιστή πτήσης του βλήματος. Ο υπολογιστής πτήσης του βλήματος είναι ο Phoenix-U Plus οποίος βασίζεται στην τεχνολογία της υπάρχουσας οικογένειας υπολογιστών πτήσης Phoenix την οποία έχει επίσης αναπτύξει η εταιρεία BSK Defense και διαθέτει δυνατότητες εισαγωγής τρισδιάστατου ψηφιακού χάρτη καθώς και τη διαχείριση και αποθήκευση των δεδομένων πριν και κατά τη διάρκεια της πτήσης.

Ο νέος υπολογιστής επιτρέπει στο βλήμα την εκτέλεση κύκλων γύρω από την περιοχή του στόχου (Loitering) για όσο χρονικό διάστημα χρειαστεί. 

Επίσης, μπορεί να διαχειριστεί και να αποστείλει δεδομένα στοχοποίησης σε πραγματικό χρόνο και να δεχτεί δεδομένα διόρθωσης όσον αφορά στον στόχο και την πορεία του βλήματος. Στο σύστημα αυτό είναι προσαρμοσμένοι οι αισθητήρες πτήσης, το σύστημα GPS-INS, το υψομετρικό ραντάρ και η βάση δεδομένων. Το βλήμα προωθείται από τον υπό ανάπτυξη από την εταιρεία  BSK Defense κινητήρα VRJ-1400A.

Το μήκος του κινητήρα VRJ-1400A είναι 110 εκατ., η διάμετρός του 32 εκατ., το βάρος του 35 κιλά, και η ώση που παράγει 440 λίβρες. Ο κινητήρας έχει σχεδιαστεί για να λειτουργεί στις 30.000-65.000 στροφές το λεπτό, η θερμοκρασία των αερίων που παράγει είναι 900^οC.

Χάρις σε αυτόν τον κινητήρα το ΜΑΚΕΔΩΝ επιτυγχάνει ταχύτητα πλεύσης 950 χλμ./ώρα, ενώ η εμβέλεια της εναέρια εκτοξευόμενης έκδοσης του βλήματος φτάνει αρχικά τα 300 χλμ. και η αυτονομία του τα 40 λεπτά. Σε δεύτερη φάση το βλήμα μπορεί να ξεπεράσει εύκολα τα 500 χλμ ως εμβέλεια.

Από τα χαρακτηριστικά του νέου κινητήρα είναι το πλήρως αυτοματοποιημένο σύστημα διαχείρισης καθώς και o υπολογιστής ελέγχου λειτουργίας του, γεγονός που προσδίνει στον κινητήρα VRJ-1400A χαρακτηριστικά plug and run.

Επιπλέον ο κινητήρας έχει τη δυνατότητα να εφοδιαστεί με το σύστημα μετάκαυσης που έχει ήδη αναπτύξει και δοκιμάσει η εταιρεία. Η χρήση του μετακαυστήρα επιτρέπει στο βλήμα την αύξηση της ταχύτητας του η οποία μπορεί να φτάσει τα 1.110-1.200 χλμ./ώρα. 

Αναφορικά με το ηλεκτροοπτικό σύστημα εντοπισμού και πρόσκτησης του στόχου καθώς και με το σύστημα καθοδήγησης του βλήματος προς τον στόχο, η πλέον αποτελεσματική επιλογή όπως έχει αποδείξει η διεθνής πρακτική είναι ο συνδυασμός ενός αισθητήρα IIR/CCD και η ζεύξη δεδομένων.

Βασικό στοιχείο της σχεδίασης του βλήματος είναι η επαύξηση της ακρίβειάς του και γι’ αυτό το λόγο προτιμήθηκε η εγκατάσταση ενός αισθητήρα IIR/CCD στο ρύγχος του «ΜΑΚΕΔΩΝ» σε συνδυασμό με την διασύνδεση του βλήματος με τον χρήστη δηλ. το αεροσκάφος που φέρει το βλήμα μέσω ζεύξης δεδομένων ώστε ο πιλότος να μπορεί να παρεμβαίνει στην πτήση του «ΜΑΚΕΔΩΝ» μέχρι και την τελευταία στιγμή (Man in the Loop) ώστε να αυξηθεί η πιθανότητα επιτυχίας.

Ο ηλεκτροοπτικός αισθητήρας μπορεί να κατασκευαστεί από την Miltech Hellas SA, η οποία πρόσφατα παρουσίασε την νέα θερμική κάμερα 3ης+ γενιάς την οποία έχει αναπτύξει με ιδίους πόρους.

Όσον αφορά την αναγνώριση και αυτόματη ταυτοποίηση του στόχου η σχετική τεχνολογία είναι εντός των δυνατοτήτων των ελληνικών εταιρειών. Βασική λειτουργία του συγκεκριμένου λογισμικού είναι η αξιοποίηση των πληροφοριών που προκύπτουν από τη σάρωση της τερματικής περιοχής ενδιαφέροντος, ο εντοπισμός των στόχων, η ταυτοποίησή του με τα δεδομένα που ο υπολογιστής διαθέτει στην βάση δεδομένων και η παρακολούθηση του στόχου αν αυτός κινείται. 

Από εκεί και πέρα, ανάλογα με την διαμόρφωση της αποστολής, ο χρήστης μπορεί να προεπιλέξει πριν από την εκτέλεση της αποστολής την αυτόματη πρόσκρουση στον στόχο ή την τεχνική «Man in the Loop».

Στην περίπτωση που ο χρήστης έχει αποφασίσει την δυνατότητα παρέμβασης του χρήστη στο τελικό στάδιο της πτήσης, η μετάδοση της εικόνας προς αυτόν από το βλήμα μπορεί να γίνει μέσω συστήματος Data Link της εταιρείας INTRACOM Defence Electronics.

Η εταιρεία αυτή έχει ήδη αναπτύξει και κατασκευάσει για τις γερμανικές Ένοπλες Δυνάμεις το σύστημα Data Link των αντιαεροπορικών βλημάτων IRIS-T VL τα οποία προορίζονται για την αεράμυνα των βάσεων της γερμανικής Αεροπορίας.

Με βάση την εμπειρία που έχει αποκτήσει η εταιρεία εκτιμάται ότι η κατασκευή ενός συστήματος Data Link, το οποίο θα μπορούσε να λάβει δεδομένα και να στείλει δεδομένα σε ένα βλήμα κατηγορίας Stand Off, είναι εντός των πλαισίων των τεχνολογικών δυνατοτήτων της.

Φυσικά, για την περαιτέρω ανάπτυξη των υποσυστημάτων και του «ΜΑΚΕΔΩΝ» στο σύνολό του απαιτείται η βοήθεια της Πολιτείας, αφού μέχρι στιγμής ό,τι έχει υλοποιηθεί έχει χρηματοδοτηθεί από ιδίους πόρους των εταιρειών στις περισσότερες περιπτώσεις.

Όσο και αν ακούγεται εξωφρενικό, αν και ένα σύστημα σαν το «ΜΑΚΕΔΩΝ» θα μπορούσε να συμβάλει στην επαύξηση των δυνατοτήτων της ΠΑ, η πολιτεία επικαλούμενη την οικονομική στενότητα δεν έχει σκύψει πάνω από αυτή την −ομολογουμένως αξιόλογη− πρόταση η οποία θα μπορούσε να συμπαρασύρει στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών τουλάχιστον δέκα ελληνικές εταιρείες.

Δυστυχώς, όμως, άλλες οι προτεραιότητες μίας χώρας σαν την Αργεντινή που δεν απειλείται και επιδιώκει την ανάπτυξη της εγχώριας βιομηχανίας της και άλλες οι προτεραιότητες μίας χώρας που βρίσκεται υπό συνεχή απειλή από τη... φίλη και σύμμαχο Τουρκία η οποία επιλέγει να είναι πελάτης των ξένων εταιρειών. 

Πριν από 16 χρόνια, από τις σελίδες της ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ (Τεύχος 18, Μάρτιος 1996, σελ. 90-95)  ένας άλλος αρθρογράφος ο Δρ. Αίθων Ναρλής (ο οποίος έχει υπηρετήσει ως Διευθυντής Έρευνας και Τεχνολογίας στην ΓΔΕ, με 24 χρόνια εμπειρίας στην ΕΑΒ και υπήρξε από τους κεντρικούς σχεδιαστές της βόμβας Laser και των αποστασιομέτρων Laser του πυροβολικού) ο οποίος πίστευε και ακόμα και σήμερα πιστεύει στις δυνατότητες της ελληνικής πολεμικής βιομηχανίας, είχε δημοσιεύσει ένα άρθρο με τίτλο «Ελληνικοί πύραυλοι cruise».

Είναι εντυπωσιακό, αλλά και τότε, 16 χρόνια πριν, ο συντάκτης ξεκίναγε το άρθρο του καυτηριάζοντας την «τεκμηριωμένη» διατύπωση που οι ιθύνοντες χρησιμοποιούσαν συχνά για να αντικρούσουν τις διάφορες προτάσεις ανάπτυξης οπλικών συστημάτων στην Ελλάδα ότι, «αυτά τα πράγματα δεν γίνονται στην Ελλάδα».

Σε αυτό το άρθρο, ο Δρ. Ναρλής προσπαθούσε να αποδείξει ότι η ελληνική πολεμική βιομηχανία μπορούσε να αναπτύξει ένα βλήμα cruise. Αν, σύμφωνα με την εμπεριστατωμένη αυτή ανάλυση ίσχυε κάτι τέτοιο για εκείνα τα χρόνια, αναρωτιέται κανείς τι θα μπορούσε να επιτύχει η ελληνική βιομηχανία σήμερα...